ข้อมูลด้านสังคม

1. การเมืองการปกครอง

ตำบลปิงหลวง  เดิมขึ้นกับตำบลเมืองลี อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน  ต่อมา พ.ศ. 2521 อำเภอนาหมื่นได้แยกออกจากอำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน เป็น กิ่งอำเภอนาหมื่นและได้แยกตำบลปิงหลวงออกจากเมืองลี ลักษณะการตั้งบ้านเรือนจะกระจุกอยู่กันตามสองข้างทางติดลำห้วยและบริเวณหุบเขา  มีการติดต่อระหว่างหมู่บ้านทุกหมู่บ้าน ปัจจุบันมีหมู่บ้านในเขตการปกครองจำนวน  10 หมู่บ้านได้แก่ 

1. บ้านดอนมูล      หมู่ที่  1       

2.  บ้านปิงหลวง    หมู่ที่  2

          3.  บ้านปิงใน       หมู่ที่   3               

          4.  บ้านห้วยเย็น    หมู่ที่  4

          5.  บ้านต้นต้อง     หมู่ที่   5              

          6.  บ้านน้ำแพะ      หมู่ที่  6

7.  บ้านน้ำเคิม      หมู่ที่  7               

8.  บ้านน้ำลีใต้      หมู่ที่  8

9.  บ้านน้ำทา        หมู่ที่   9              

10. บ้านค่างาม      หมู่ที่  10

 เป็นหมู่บ้านอาสาพัฒนาและป้องกันตนเอง (อพป.)  ได้แก่ บ้านปิงหลวง บ้านต้นต้อง บ้านน้ำแพะ  และ   บ้านน้ำเคิม                

ประวัติชุมชน

หมู่ที่  1  บ้านดอนมูล

        ประมาณ 90 ปีผ่านมา มีหมู่บ้านใกล้กัน 3 ละแวก คือบ้านเหล่า บ้านดงและบ้านนาบอน แต่ละละแวกมีไม่มากประมาณ 5-6 หลังคาเรือน ต่อมาเมื่อประมาณ พ.ศ. 2475 ได้เกิดน้ำท่วมครั้งใหญ่ ทั้งสามละแวกจึงพากันอพยพไปอยู่ในละแวกเดียวกันทั้งหมดและเปลี่ยนชื่อเป็น บ้านนามูล สาเหตุที่เปลี่ยนชื่อเป็นบ้านนามูลเนื่องจากหลังเหตุการณ์น้ำท่วมครั้งใหญ่ ได้เกิดเป็นที่ราบลุ่ม (ปัจจุบันคือนาป้อม) และหลังจากนั้นไม่นานก็เปลี่ยนชื่อเป็นบ้านดอนมูล และประกอบกับเดิมมีหมู่บ้าน ชื่อบ้านคอกหวาน และตอนหลังมาเปลี่ยนชื่อเป็นบ้านจำบอน เดิมบ้านดอนมูลและบ้านจำบอนสามารถเดินทางหากันได้โดยใช้ทางลัดระหว่างช่องผา แต่ปัจจุบันไม่สามารถใช้ได้เนื่องจากมีลำน้ำที่ไหลผ่าน  จึงทำให้ต้องเดินทางอ้อม โดยผ่านหมู่ที่ 10 และ 2 ตามลำดับ 

หมู่ที่  2  บ้านปิงหลวง

        บ้านปิงหลวง  เดิมทีอพยพมาจากตอนใต้ของแม่น้ำน่าน  ในสมัยสงครามโลกจึงอพยพลูกหลานลี้ภัยมาปักหลักตั้งถิ่นฐานอยู่ข้างลำน้ำลี ขึ้นกับอำเภอนาน้อย และได้แบ่งการปกครองออกเป็นสองอำเภอ คืออำเภอนาน้อยและกิ่งอำเภอนาหมื่น  เมื่อ พ.ศ. 2524 ได้แยกตำบลจากตำบลเมืองลีเป็นสองตำบล คือตำบลเมืองลีและตำบลปิงหลวง เดิมมีชื่อว่าบ้านคือ  และเปลี่ยนชื่อเป็นบ้านปิงหลวง เมื่อ พ.ศ. 2524 และใช้ชื่อนี้มาจนถึงปัจจุบัน 

หมู่ที่  3  บ้านปิงใน

บ้านปิงใน ก่อตั้งมาประมาณ 300 ปี ผู้ก่อตั้งชื่อนายอุต อุตมา เป็นบุคคลที่อพยพมากจากบ้านงิ้วโงก อ.เวียงสา จ.น่าน และประชากรกลุ่มหนึ่งอพยพมาจากจ.แพร่ การคมนาคมโดยการเดินทางเท้า ผ่านมาทางบ้านเชตะวัน หรือบ้านแตก อ.นาน้อย จ.น่าน โดยผ่านหมู่บ้านต่างๆ ของต.เมืองลี และอยู่ลึกมาถึงทางสุดของการเดินทาง จึงให้ชื่อหมู่บ้าน ว่าบ้านปิงใน  เดิมขึ้นอยู่กับ ต.เมืองลี อ.นาน้อย จ.น่าน ในวันที่ 9 ต.ค. 2521 ได้ตั้งเป็นกิ่งอ.นาหมื่น และแยกหมู่บ้านจากต.เมืองลี เป็นต.ปิงหลวง

หมู่ที่  4  บ้านห้วยเย็น

บ้านห้วยเย็น เดิมขึ้นกับหมู่ 3 ต.ปิงหลวง ต่อมามีประชากรเพิ่มมากขึ้น ทางราชการจึงแยกออกมาเป็นอีก 1 หมู่บ้าน  โดยได้จัดตั้งหมู่บ้านเมื่อ พ.ศ. 2519 โดยมีชาวบ้านเดินทางเท้า เพื่อทำการค้าขาย แล้วผ่านมาเจอลำห้วยที่ใสสะอาด เย็นเป็นพิเศษ จึงตั้งชื่อว่า บ้านห้วยเย็น

หมู่ที่  5  บ้านต้นต้อง

บ้านต้นต้องเดิมชื่อว่าบ้านบวก ตั้งหมู่บ้านขึ้นสมัยปลายกรุงธนบุรี เดิมมีสามเผ่า เผ่าที่หนึ่งมาจากอำเภอเชียงดาว เผ่าที่สองมาจากเมืองหลวงพระบางเวียงจันทร์ เผ่าที่สามมาจากเมืองฝาง มีพรานสน พรานจ๋อม ครอบครัวสองพี่น้องมาตั้งอยู่แบบดึกดำบรรพ เป็นครอบครัวแรกของบ้านต้นต้อง  ต่อมามีพระยาตากและพระยามหากษัตริย์ศึก พระยาพิชัยดาบหัก ยกทัพตีเมืองหลวงพระบางเวียงจันทร์ แตกอพยพมาอยู่เมืองลี้(นามเดิม) ปัจจุบันเป็นตำบลเมืองลี และตำบลปิงหลวงได้ตั้งเป็นหมู่บ้านขึ้น สาเหตุที่ชื่อบ้านต้นต้องเนื่องจากมีการก่อตั้งวัดขึ้นในหมู่บ้าน ชื่อวัดบ้านต้อง จึงเปลี่ยนชื่อบ้านตามชื่อวัด ว่าบ้านต้องหรือบ้านต้นต้อง

หมู่ที่  6  บ้านน้ำแพะ

บ้านน้ำแพะเริ่มมีคนเข้ามาอยู่เมื่อ พ.ศ.2400 มีคนเล่าขานสืบทอดกันมาว่า   มีคนมาจากเวียงโกศัย( จังหวัดแพร่ ) และคนบ้านแฝก (อุตรดิตถ์ )สองคน ติดตามแพะป่า สองตัวซึ่งเข้ามาในพื้นที่ป่าแห่งนี้ที่อุดมไปโดยน้ำและป่าไม้น้อยใหญ่นานาชนิด แล้วพอทั้งสองมองเห็นแพะสองตัวกำลังกินน้ำที่ลำห้วย ทั้งสองคนเข้าไปใกล้ๆ หวังจะจับแพะ แพะทั้งสองตัวก็หายไปที่ลำห้วยนั้น เลยเรียกชื่อว่า ห้วยน้ำแพะ ต่อมามีคนเวียงโกศัย คนบ้านแฝก อุตรดิตถ์ คนเมืองนันทบุรี เข้ามาอยู่ จนกระทั่งทางราชการมีคำสั่งให้ตั้งเป็นหมู่บ้าน แต่งตั้งผู้นำหมู่บ้านขึ้น ชื่อบ้านน้ำแพะ หมู่ที่ 9ตำบลเมืองลี อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน (สมัยนั้น)

หมู่ที่  7  บ้านน้ำเคิม

หมู่บ้านน้ำเคิม เดิมเป็นหมู่บ้านเล็กๆ มีประชากรไม่มาก แต่มีความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติ  และมีนายมัง  ขันจ๋อย  ราษฎรบ้านห้วยเลิศ ต.นางพญา อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์  ได้ชักชวนราษฎรในหมู่บ้านมาตั้งหมู่บ้านที่ข้างลำน้ำเคิม ประมาณสิบหลังคาเรือน  ภายหลังมีประชากรเพิ่มมากขึ้น ทางราชการจึงตั้งเป็นหมู่บ้าน โดยใช้ชื่อของลำห้วยที่ไหลผ่านหมู่บ้าน คือ ห้วยน้ำเคิม เป็นชื่อหมู่บ้าน

หมู่ที่  8  บ้านน้ำลีใต้

        ในอดีตเป็นพื้นที่ป่าที่อุดมสมบูรณ์ ต่อมาได้มีราษฎรหมู่ที่ 2 และหมู่ที่ 5 ของตำบลเมืองลี(ในขณะนั้น) ได้มาแผ้วถางป่าทำไร่เลื่อนลอยอยู่นานหลายปี และได้ชักชวนญาติพี่น้องเข้ามาจับจองเป็นเจ้าของพื้นที่จนเป็นบริเวณกว้าง และได้ตั้งเป็นหมู่บ้าน เมื่อ พ.ศ. 2528 เป็นหมู่ที่ 8 ของตำบลปิงหลวง อำเภอนาหมื่น จังหวัดน่าน

หมู่ที่ 9 บ้านน้ำทา

ในอดีตบ้านน้ำทาขึ้นอยู่กับบ้านปิงหลวง หมู่ที่ 7 ตำบลเมืองลี อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน ต่อจากนั้นทางราชการได้แยกอำเภอ – แยกตำบล – แยกหมู่บ้าน ออกมาเป็นบ้านน้ำทาหมู่ที่ 9 ตำบลปิงหลวง กิ่งอำเภอนาหมื่น  จังหวัดน่าน บ้านน้ำทาตั้งหมู่บ้านเมื่อ พ.ศ. 2530 เป็นหมู่บ้านขนาดเล็ก และแต่เดิมประชาชนมีความเป็นอยู่ที่ค่อนข้างขัดสน และไม่มีที่ประกอบอาชีพ  หลังจากได้แยกหมู่บ้าน ประชาชนจึงได้ร่วมกันพัฒนาหมู่บ้าน มาจนปัจจุบัน

หมู่ที่ 10 บ้านมะค่างาม

        บ้านมะค่างาม หมู่ที่ 10 เดิมเป็นส่วนหนึ่งของบ้านปิงหลวง หมู่ที่ 2 ตำบลปิงหลวง  แต่ต่อมามีประชากรเพิ่มมากขึ้น พ.ศ.2522 ทางราชการจึงแต่งตั้งเป็นอีกหมู่บ้าน โดยชื่อมะค่างามนี้เรียกขานตามผู้เฒ่าผู้แก่ เนื่องจากกลางหมู่บ้าน (บริเวณหน้าวัดปิงหลวงในปัจจุบัน) มีต้นมะค่าโมงอยู่ จึงได้ตั้งชื่อตามต้นไม้ดังกล่าว

ตารางแสดงจำนวนประชากรในตำบลปิงหลวง

      ที่มา : ระบบสถิติทางการทะเบียน  ณ  ปี 2562

ตารางแสดงจำนวนหมู่บ้าน / กำนัน / ผู้ใหญ่บ้าน

จำนวนหมู่บ้านที่อยู่ในเขตความรับผิดชอบขององค์การบริหารส่วนตำบลปิงหลวง  มีจำนวนทั้งสิ้น 10 หมู่บ้าน ได้แก่

2.  อาชีพ

  ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ

                อาชีพเกษตรกรรม                                               88%

                อาชีพรับจ้างทั่วไป                                               10%

                อาชีพค้าขาย / รับราชการ / อื่น ๆ                               5%

3.  หน่วยธุรกิจในเขตองค์การบริหารส่วนตำบล

                -   ปั้มน้ำมันและก๊าซ                          8      แห่ง

                -   ร้านค้าปลีก                                20     แห่ง

                -   ร้านซ่อมรถ                                 3      แห่ง

-   โรงสีข้าว                                 11      แห่ง

4.  การศึกษา

        -  โรงเรียนประถมศึกษา        จำนวน  5   แห่ง  ได้แก่

        1) โรงเรียนบ้านปิงหลวง         หมู่ที่  2                2) โรงเรียนบ้านปิงใน           หมู่ที่  3

        3) โรงเรียนบ้านน้ำแพะ          หมู่ที่  6                4) โรงเรียนบ้านน้ำเคิม          หมู่ที่  7

        5) โรงเรียนบ้านน้ำลี             หมู่ที่  8

-  โรงเรียนมัธยมศึกษา จำนวน  1   แห่ง  ได้แก่

1) โรงเรียนปิงหลวงประชาสามัคคี               หมู่ที่  1

        -  ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก   จำนวน  3   แห่ง  ได้แก่

        1) ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตำบลปิงหลวง  หมู่ที่  10        2) ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านน้ำเคิม  หมู่ที่  7     3) ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านน้ำลีใต้  หมู่ที่  8

        -  ที่อ่านหนังสือพิมพ์ประจำหมู่บ้าน   จำนวน  10   แห่ง

5.  การสาธารณสุข

  มีสถานบริการสาธารณสุข / บริการชุมชน  จำนวน  11  แห่ง  คือ

1)   โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชนตำบลปิงหลวง  ตั้งอยู่หมู่ที่  1  บ้านดอนมูล 

2)    ศูนย์สาธารณสุขมูลฐานชุมชน   ประจำหมู่บ้าน  10  หมู่บ้าน

องค์การบริหารส่วนตำบลปิงหลวงได้รับการยกฐานะจากสภาตำบลเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล เมื่อวันที่  23  กุมภาพันธ์   2540  เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลขนาดเล็ก   ปัจจุบันองค์การบริหารส่วนตำบลปิงหลวงมีสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบล  จำนวน  16  คน เป็นชาย  จำนวน  12  คน  หญิง  จำนวน 4  คน และคณะผู้บริหารองค์การบริหารส่วนตำบล  จำนวน  4  คน  ประกอบด้วย   นายกองค์การบริหารส่วนตำบล  รองนายกองค์การบริหารส่วนตำบล  จำนวน  2  คน และเลขานุการนายกองค์การบริหารส่วนตำบลปิงหลวง จำนวน 1 คน